Tuesday, March 25, 2014

Dialek Eks-Surakarta

sepatu orthopadi orthoshoping.com sepatu untuk koreksi kaki pengkor/ bengkok pada balita arrow
Ads orthoshop info


sepatu orthopadi orthoshoping.com sepatu untuk koreksi kaki pengkor/ bengkok pada balita arrow
Ads orthoshop info
Dialek bahasa Jawa yang ada atau digunakan di Surakarta adalah dialek Surakarta atau lebih dikenal dengan sebutan dialek Solo dianggap sebagai dialek bahasa Jawa yang halus jika dibandingakan dengan dialek bahasa Jawa yang lain. Dialek Solo dianggap sebagai bahasa Jawa yang baku, digunakan pada pembelajaran di sekolah-sekolah, bahkan dianggap sebagai bahasa nasional orang Jawa. Di keraton dipakai sebagai bahasa resmi dalam kedinasan dan adat tata cara keraton.
Istilah2 khas daerah sekitar eks-Solo, dantaranya adalah sbb:
-witekna artinya lha bagaimana
-semua akhir kalimatnya ditambah ‘no’
-jiglok artinya steples
-‘horok’ : lho
-naknu/saknu : kalau begitu
-oglangan : mati lampu
-Bangsul= wangsul
-Sedhiluk= sebentar
-Gek, kepeze, njongok (lungguh), nggogok (lungguh), njobo, tek, dll.


(Oleh: Kelompok penelitian folklor lisan eks-solo; kel 1; Rombel 4 PBSJ 08' Unnes (Ita Mustikaningrum dkk) Unnes)
sepatu orthopadi orthoshoping.com sepatu untuk koreksi kaki pengkor/ bengkok pada balita arrow
Ads orthoshop info

UNGKAPAN TRADISIONAL / PERIBAHASA JAWA

sepatu orthopadi orthoshoping.com sepatu untuk koreksi kaki pengkor/ bengkok pada balita arrow
Ads orthoshop info


1. Petani dan peternak
Adhang-adhang tetesing embun : njagakake barang mung saolehe bae
Aji godhong garing : barang kang ora duwe aji babar blas
Ancik-ancik pucuking eri : wong kang tansah sumelang yen kaluputan
Angon mangsa : golek wektu sing prayoga
Arep jamure emoh watange : gelem kepenake ora gelem rekasane
Bebek mungsuh mliwis : wong pinter mungsuh wong pinter
Belo melu seton : mung melu melu bae
Dadia suket suthik nyenggut : emoh aruh
Digarokake dilukokake : dikon nyambut gawe abot
Emprit abuntut bedhug : prakar sepele dadi gedhe
Golek banyu bening : golek pitutur sing becik
Jati ketlusuban ruyung : golongane wong becik kelebon wong ala
Kacang mangsa ninggala lanjaran : kelakuwane anak akeh-akehe niru wong tuwane
Kaya wedhus dimbar neng kacangan : kesenengan amarga nemoni apa sing dibutuhake
Kebo ilang tombok kandhang : wis kelangan isih tombok maneh
Kebo kabotan sungu : wong tuwa sing rekasa amarga kakehan anak
Kebo mulih menyang kandhange : wong lunga bali maneh menyang asale
Kebo nusu gudel : wong tuwa njaluk wuruk marang wong enom
Kemladeyan ngajak sempal : wong nunut marakake rusak
Krokot ing galeng : wong sing mlarat banget
Kutuk nggendhong kemiri : nyandhang sarwa aji ngliwati papan sing gawat
Milih-milih tebu boleng : kakehan pilihan wusanane oleh sing ora becik
Opor bebek mentas awak dhewek : mentas saka rekadayane dewe
Ora ana banyu mili mendhuwur : watake anak mesthi niru wong tuwane
Ora ngerti kenthang kimpule : ora ngerti jalarane perkara
Pager mangan tanduran : dipercaya malah ngrusak
Pandengan karo srengenge : mungsuhan karo wong kuwasa
Pitik trondhol diumbar ing pedharingan : wong ala diprasrahi tunggu barang aji
Sandhing kebo gupak : sandhing wong ala bisa ktut ala
Sembur-sembur adas siram-siram bayem : bisa kaleksanan marga dongane wong akeh
Tebu tuwuh socane : prekara wis becik dadi bubrah merga dirusuhi
Timun mungsuh duren : wong ringkih mungsuh wong kuwat

2. Masyarakat pengadilan
Adigang adigung adiguna : wong sing ngendelake kekuatan kaluhuran lan kepinterane
Ana catar mungkur : ora gelem ngrungokake rerasan sing ora becik
Ana daulate ora ana begjane : wis arep nemu kabegjan Nanking ora sida
Desa mawa cara Negara mawa tata : saben panggonan duwe cara dewe-dewe
Emban cindhe emban silaban : siji lan sijine ora padha pangrengkuhe (ora adil)
Jer basuki mawa beya : kabeh gegayuhan mbutuhake wragat
Njajah desa milang kori : lelungan menyang ngendi-ngendi
Ngalasake negara : ora manut pranatan negara
Rukun agawe santosa crah agawe bubrah : kerukunan ndadekake santosa congkrah ndadekake karusakan
Sapa salah saleh : sapa sing salah bakal cala
Sluman slumun slamet : sanajan kurang ati-ati ewadene diparingi slamet
sepatu orthopadi orthoshoping.com sepatu untuk koreksi kaki pengkor/ bengkok pada balita arrow
Ads orthoshop info
Yitna yuwana lena kena : sing ngati-ati slamet sing sembrana bakal cilaka

3. Pedagang
Beras wutah orang mulih marang takere : barang kang wis owah arang bisa pulih maneh
Buntel kadhut ora nginang ora udud : wong nyambut gawe borongan ora oleh mangan
lan rokok
Criwis cawis : akeh alesan nanging gelem nindakake
Dudu berase ditempurake : nyambungi guneme liyan nanging ora gathuk
Enggon welut didoli udhet : panggonane wong pinter dipameri kepinteran
Esuk dhele sore tempe : ora teteg atine
Katon cempaka sewakul : disenengi wong akeh
Mikul dhuwur mendhem jero : njunjung drajade wong tuwa
Timun wungkuk jaga imbuh : Mung kanggo jagan yen ana kurange
Tumbu oleh tutup : wong kekancan sing cocok banget
Tuna sathak bathi sanak : rugi bandha nanging bathi sedulur

4. Pemburu
Cedhak celeng boloten : cedhakan karo wong ala njalari katut ala
Gajah tumbuk kancil mati tengah : wong gedhe padu karo wng gedhe wong cilik
sing sangsara
Gajah ngidak rapah : wong sing nrajang wewalere dhewe
Kekudhung walulang macan : ngapusi wong sarana njaluk
tulung marang wong kang dipracaya dening wong kang diapusi mau
Kethek seranggon : wong ala sagrombolan
Kutuk marani sunduk : njarak marang bebaya
Matang tuna numbak luput : tansah luput kekarepane
Menthung koja kena sembagine : karepe ngapusi malah kapusan
Ngaturake kidang lumayu : nuduhake gegayuhan sing angel kecekel
Nguthik-uthik macan dhedhe : gawe nesune wong
Rampek-rampek kethek : nyedhak-nyedhak mung arep gawe kapitunan
Trenggiling api mati : sejatine ngrungokake nanging ethok-ethok ora ngerti
Ula marani gepuk : njarak marani bebaya

5. Penangkap ikan
Buru uceng kelangan dheleg : mburu barang sepele kelangan barang sing aji
Iwak klebu ing wuwu : kena apus sarana gampang banget
Kenaa iwake aja buthek banyune : sing dikarep bisa kelakon nanging aja nganti gawe rame
Kebanjiran segara madu : nemu kabegjan kang gedhe banget
Nguyahi segara : tandang gawe sing muspra

6. Lain-lain (keluarga dan masyarakat)
Ana catur mungkur : ora gelem ngrungokake rerasan sing ora becik
Anak polah bapa kepradah : wong tuwa nemu reribed amarga saka polahing anak
Asu marani gepuk : njarag marang bebaya
Car-cor kaya kurang janganan : guneman waton metu tanpa dipikir dhisik
Dahwen ati open : nacad nanging arep dimelik dhewe
Dudu sanak dudu kadang mati melu kelangan : sanajan wong liya yen ora kepenak melu ngrasakake
Kadang konang : ngakoni sadulur mung karo sing sugih-sugih
Kaya banyu karo lenga : pasaduluran kang ora bisa rukun
Kumenthus ora pecus : doyan umuk ora sembada
Nabok nyilih tangan : nindakake panggawean ala sarana kongkonan
Opor bebek mentas awak dhewek : mentas saka rekadayane dhewe
Ora mambu enthong irus : dudu sana dudu kadang
Ora tembung ora luwung : njupuk tanpa nembung dhisik
Sabaya pati sabaya mukti : rukun nganti tekan ing pati
Satru mungging cangklakan : mungsuh kang isih sanak sedulur
Sepi ing pamrih rame ing gawe : tumandang gawe tanpa duwe kamelikan apa-apa
Sumur lumaku tinimba : njaluk diangsu kawruhe nawakake ngelmune
Tulung menthung : katone tetulung nanging malah nyusahake
Tunggal banyu : tunggal ngelmu, tunggal guru
Welas tanpa alis : welas marang wong kang ndadekake sangsarane
Kuda linapakan (kuda didandani), artinya orangnya mudah diatur

(Oleh: Kelompok 1 penelitian Folklor lisan eks Surakarta; Rombel 4 Pbsj Unnes 2008' (Ita M dkk)diposting:cia).
sepatu orthopadi orthoshoping.com sepatu untuk koreksi kaki pengkor/ bengkok pada balita arrow
Ads orthoshop info

Legenda nama Wonogiri (Cerita Prosa Rakyat)

sepatu orthopadi orthoshoping.com sepatu untuk koreksi kaki pengkor/ bengkok pada balita arrow
Ads orthoshop info
sepatu orthopadi orthoshoping.com sepatu untuk koreksi kaki pengkor/ bengkok pada balita arrow
Ads orthoshop info
Cerita ini berawal ketika Sunan Giri mengadaka perjalanan mencari kayu jati untuk membuat tiang masjid Demak. Dalam perjalanan itu Beliau menemukan kayu Jati yang tumbuh di atas pegunungan-pegunungan dan berada di dalam hutan belantara. Setelah menemukan siapa pemiliknya itu, akhirnya kayu itu dihanyutkan di sebuah sungai yang bernama sungai Keduwang. Saat ingin menghanyutkannya Beliau member nama daerah itu dengan sebutan Wono yang berarti hutan dan giri yang berarti gunung.
Cerita itu memberikan pelajaran kepada kita bahwa kejujuran itu akan membawa keuntungan. Dengan begitu Tuhan akan memberikan kemudahan untuk kita agar bisa menjalankan kewajiban dengan baik.

(PF R.4 Pbsj Unnes angk.08';dr brbgai smber).
sepatu orthopadi orthoshoping.com sepatu untuk koreksi kaki pengkor/ bengkok pada balita arrow
Ads orthoshop info

Tingkat Tutur Bahasa Jawa

sepatu orthopadi orthoshoping.com sepatu untuk koreksi kaki pengkor/ bengkok pada balita arrow
Ads orthoshop info

Tingkat tutur bahasa Jawa (Unggah-ungguhing basa)pada dasarnya ada dua macam, yaitu ragam ngoko dan ragam krama. Ragam ngoko meliputi ngoko lugu dan ngoko alus (Hardyanto dan Esti SU 2001:47).

Poedjasoedarma berpendapat bahawa tingkat tutur ngoko mencerminkan rasa tak berjarak antara 01 terhadap 02 dan tingkat tutur ini dipakai jika seseorang ingin menyatakan keakrabannya terhadap mitra wicara (02); tingkat tutur madya diartikan sebagai tingkat tutur menengah antara krama dan ngoko; tetapi tetap menunjukkan perasaan sopan meskipun kadar kesopanannya hanya sedang-sedang saja; tingkat tutur krama diartikan sebagai tingkat tutur yang memancarkan arti penuh sopan santun dan tingkat tutur ini menandakan adanya perasaan segan 01 terhadap 02 (Sasangka 2004:14).

Bahasa Jawa berdasarkan Undha-usuk atau unggah-ungguhnya ialah seperti disebutkan di bawah ini (Suliyanto 2008:15):
No.
Undha-Usuk Basa
Endahing Raos Adining Suraos
1.
Ngoko (lugu)
Raket-supekat
2.
Ngoko (alus)
Raket-supekat, nanging tetep urmat
3.
Krama (lugu)
Urmat, nanging kirang raket-supeket
4.
Krama (alus)
Urmat sanget, nanging kirang raket supeket

Selanjutnya tingkat tutur bahasa Jawa di atas akan dijelaskan sebagai berikut.
1 Tingkat Tutur Ngoko (Ragam Ngoko)
Yang dimaksud dengna ragam ngoko adalah bentuk unggah-ungguh bahasa jawa yang berintikan leksikon ngoko, atau yang menjadi unsur inti di dalam ragam ngoko adalah leksikon ngoko bukan leksikon yang lain. Afiks yang muncul dalam ragam ini pun semuanya berbentuk ngoko (misalnya, afiks di-, -e, dan –ake). Ragam ngoko dapat digunakan oleh mereka yang sudah akrab dan oleh mereka yang merasa dirinya lebih tinggi status sosialnya daripada lawan bicara (mitra wicara). Ragam ngoko mempunyai dua bentuk varian, yaitu ngoko lugu dan ngoko alus (Sasangka 2004:95).

a. Ngoko Lugu
Yang dimaksud dengan ngoko lugu adalah bentuk unggah-ungguh bahasa Jawa yang semua kosakatanya berbentuk ngoko dan netral (leksikon ngoko dan netral) tanpa terselip leksikon krama, krama inggil, atau krama andhap, baik untuk persona pertama (01), persona kedua, persona kedua (02), maupun kedua (02), maupun untuk persona ketiga (03).
1)yen mung kaya ngono wae, aku mesthi ya bisa!
“Jika Cuma seperti itu saja, saya pasti juga bisa!”
2)Yen mung kaya ngono wae, kowe mesthi ya bisa!
“Jika Cuma seperti itu saja, kamu pasti juga bisa!”
3)Yen mung kaya mengono wae, dheweke ya bisa!
“Jika Cuma seperti itu saja, dia pasti juga bisa!”

Contoh: Bojoku nukokake klambi bocah-bocah (Sudaryanto 1991:152).
sepatu orthopadi orthoshoping.com sepatu untuk koreksi kaki pengkor/ bengkok pada balita arrow
Ads orthoshop info
‘Isteri saya membelikan anak-anak baju’
Mas Totok nggawekake Dik Darno layangan (Sasangka 2001:152).
‘Mas Totok membuatkan Dik Darno layangan’
Tampak sufiks –ake pada nukokake ‘membelikan’ dan nggawekake ‘membuatkan’ merupakan afiks penanda leksikon ngoko (Sasangka 2004:98).

b. Ngoko Alus
Yang dimaksud dengan ngoko alus adalah bentuk unggah-ungguh yang di dalamnya bukan hanya terdiri atas leksikon ngoko dan netral saja, melainkan juga terdiri atas leksikon krama inggil, krama andhap, atau leksikon krama yang muncul di dalam ragam ini sebenarnya hanya digunakan untuk menghormati mitra wicara (02 atau 03)(Sasangka 2004:99-100).
Contoh: Wingenane simbah tindak mrene (Sudaryanto 1991:153).
‘Kemarin dulu nenek ke sini’
Pak guru basa Jawa sing anyar iku asmane sapa? (Sasangka 2001:183).
‘Pak guru bahasa Jawa yang baru itu namanya siapa?’
Tampak bahwa pada butir tindak ‘pergi/berangkat’ dan asmane ‘namanya’ merupakan leksikon krama inggil yang berfungsi untuk menghormati mitra tutur (Sasangka 2004:100).

2 Tingkat Tutur Krama(Ragam Krama)
Yang dimaksud dengan ragam krama adalah bentuk unggah-ungguh bahasa Jawa yang berintikan leksikon krama, atau yang menjadi unsur inti di dalam ragam krama adalah leksikon krama bukan leksikon yang lain. Afiks yang muncul dalam ragam ini pun semuanya berbentuk krama (misalnya, afiks dipun-, -ipun, dan –aken). Ragam krama digunakan oleh mereka yang belum akrab dan oleh mereka yang merasa dirinya lebih rendah status sosialnya daripada lawan bicara. Ragam krama mempunyai dua bentuk varian, yaitu krama lugu dan krama alus (Sasangka 2004:104).

a.Krama Lugu
Secara semantis ragam krama lugu dapat didefinisikan sebagai suatu bentuk ragam krama yang kadar kehalusannya rendah. Meskipun begitu, jika dibandingkan dengan ngoko alus, ragam krama lugu tetap menunjukkan kadar kehalusan (Sasangka 2004:105).
Contoh: Niki bathike sing pundi sing ajeng diijolake?
‘Batik ini yang mana yang akan ditukarkan?’
Mbak, njenengan wau dipadosi bapak.
‘Mbak, Anda tadi dicari bapak’
Tampak afiks di- pada diijolake ‘ditukarkan’ dan dipadosi “dicari’ merupakan afiks ngoko yang lebih sering muncul dalm unggah-ungguh ini darpada afiks dipun-, -ipun, dan –aken. Contoh kalimat di atas bertujuan untuk menurunkan derajat kehalusan (Sasangka 2004:108-109)

b.Krama Alus
Yang dimaksud dengan krama alus adalah bentuk unggah-ungguh bahasa Jawa yang semua kosakatanya terdiri atas leksikon krama dan dapat ditambah dengan leksikon krama inggil atau krama andhap. Meskopun begitu, yang menjadi leksikon inti dalam ragam ini hanyalah leksikon yang berbentuk krama. Leksikon madya dan leksikon ngoko tidak pernah muncul di dalam tingkat tutur ini. Selain itu, leksikon krama inggil atau krama andhap –secara konsisten- selalu digunakan untuk penghormatan terhadap mitra wicara.

Secara semantis ragam krama alus dapat didefinisikan sebagai suatu bentuk ragam krama yang kadar kehalusannya tinggi (Sasangka 2004:111).
Contoh: Arta punika kedah dipunlintokaken wonten bank ingkang dumunung ing kitha.
‘uang ini harus ditukarkan di bank yang berada di kota’
Tampak bahwa afiks dipun- ‘di’ seperti pada dipunlintokaken ‘ditukarkan’ merupakan afiks penanda leksikon krama (Sasangka 2004:113).
sepatu orthopadi orthoshoping.com sepatu untuk koreksi kaki pengkor/ bengkok pada balita arrow
Ads orthoshop info

LANGGAM JAWA : JENANG GULO

sepatu orthopadi orthoshoping.com sepatu untuk koreksi kaki pengkor/ bengkok pada balita arrow
Ads orthoshop info
sepatu orthopadi orthoshoping.com sepatu untuk koreksi kaki pengkor/ bengkok pada balita arrow
Ads orthoshop info

JENANG GULO

Jenang gulo,
kowe ojo lali marang aku iki yo kangmas
Nalikane nandang susah
sopo sing ngancani,
Dhek semono aku tetep setyo
serta tetep tresno yo kangmas.
Durung nate gawe gelo lan gawe kuciwo
Ning saiki bareng mukti
kowe kok njur malah lali marang  aku
Sithik-sithik mesti nesu terus ngajak padu
Jo ngono… jo ngono…
Opo kowe pancen ra kelingan
jamane dek biyen yo kangmas
Kowe janji bungah susah padha dilakoni






sepatu orthopadi orthoshoping.com sepatu untuk koreksi kaki pengkor/ bengkok pada balita kelainan kaki pada balita arrow
Ads orthoshop info

Wangsalan Nama-nama Buah di Jawa

sepatu orthopadi orthoshoping.com sepatu untuk koreksi kaki pengkor/ bengkok pada balita kelainan kaki pada balita arrow
Ads orthoshop info




Wangsalan merupakan salah satu bagian kebudayaan masyarakat Jawa. Wangsalan adalah kata-kata yang jawabannya sudah ada pada sukukata kata–kata nya. Wangsalan ada yang mudah adapula yang sulit dalam memahaminya.
Pada saat sekarang wangsalan sudah banyak yang tidak mengetahuinya. Salah satu wangsalan adalah wangsalan nama-nama buah. Oleh karena itu penyusun tertarik untuk mencoba meneliti masalah ini. Dalam makalah ini akan dibahas bentuk-bentuk wangsalan nama-nama buah di Jawa. Adapun kebanyakan resensi kajian dari penyusunan makalah sederhana ini adalah berasal dari Serat Centhini jilid V karya Sunan Paku Buwana V (penyunting: Marsono).

sepatu orthopadi orthoshoping.com sepatu untuk koreksi kaki pengkor/ bengkok pada balita kelainan kaki pada balita arrow
Ads orthoshop info
Bentuk Wangsalan
(1). Buah gedhang “pisang” dari wangsalan pangebanging basa “janji dalam bahasa”: di-gadhang “direncana/diharap-harapkan”.
(2). Buah duren “durian” dari wangsalan kang aso ing margi “beristirahat di jalan”: ngaso/leren “beristirahat”.
(3). Buah pakel “mangga muda” dari wangsalan kang ambekicik “yang dalam bertengkar tidak mau mengalah”: ngengkel atau ngeyel.
(4). Buah kuweni “kweni” dari wangsalan tinantang purun “ditantang berani”: wani.
(5). Buah rambutan dari wangsalan sobrah sirah “akar/tetumbuhan kepala”: rambut.
(6). Buah kepundhung dari wangsalan kang tumpang tindhih “yang bertumpang tindih”: tumpuk udhung.
(7). Buah manggis dari wangsalan kang luntur ing siti “jatuh di tanah”: tlutuh.
(8). Buah nangka dari wangsalan kang turangga buntal “kuda berwarna-warni”: plangka.
(9). Buah balimbing dari wangsalan wangsul ing margi “kembali di jalan”: bali.
(10). Buah jirak dari wangsalan saranging mangsi “tinta yang kering”: ngerak.
(11). Buah sawo dari wangsalan tansah kebrawuk “selalu diaku padahal milik orang lain”: digabro.
(12). Buah kokosan dari wangsalan tanpa basa “tanpa bahasa hormat”: ngoko/koko.
(13). Buah dhuku dari wangsalan kang trapsila ajrih “sopan santun takut/hormat”: ndheku.
(14). Buah kecapi dari wangsalan ciri pratandha nawala “tanda surat sah”: cap.
(15). Buah srikaya dari wangsalan asung pekah “memberi nafkah”: kaya.
(16). Buah jeruk dari wangsalan dedalaning bayi “jalan lahir bayi”: turuk.
(17). Buah waresah dari wangsalan nora tata “yang tidak berkata/teratur”: rusuh/resah.
(18). Buah kepel dari wangsalan pamuluking bukti “menyuap makan”: makan dengan tangan kepel.
(19). Buah nanas dari wangsalan rasaning geni “rasa api”: panas.
(20). Buah dalima “delima” dari wangsalan paroning puluh “paroan sepuluh”: lima.
(21). Buah malowa dari wangsalan tegal bangka “ladang tiada terurus/tiada tanaman”: mluwa. Buah jambu dari wangsalan kang munggeng peragi/pragen “yang berda pada tempat peragi”: jambu/bambu.
(22). Buah dhuwet dari wangsalan jalma busana rikatan “orang berdandan cepat-cepat”: uwat-uwet.
(23). Buah gayam dari wangsalan kang ingancam-ancam “yang diancam-ancam”: ngayam.
(24). Buah kelayu dari wangsalan rare nututi “anak ingin ikut pergi”: klayu.
(25). Buah pijetan dari wangsalan padha gininda “saling memijat”: pijetan.
(26). Buah pelem dari wangslan wismane priyayi “rumah priyayi (bangsawan)”: dalem.
(27). Buah malinjo dari wangsalan anggung tilik “selalu bertandang”: tinjo.
(28). Buah cereme dari wangsalan penganten wus atut “pengantin telah rukun”: carem.
(29). Buah galembak dari wangsalan siti andhap “tanah rendah”: lebak.
(30). Buah salak dari wangsalan kang kasusu aglis “yang tergesa-gesa cepet”: selak.
(31). Buah mundhu dari wangsalan tomboking janma totohan “uang taruhan dari seseorang”: undhu.
(32). Buah keluwih dari wangsalan punjul wilangan “berlebih hitungan/bilangannya”: luwih.
(33). Buah sukun dari wangsalan kang wis kaki-kaki “yang telah (menjadi) kakek-kakek”: pikun.
(34). Buah sentul dari wangsalan walesan pikat “pegangan/tempat bertengger yang membingkas/memantul untuk bertengger burung sebagai umpan”: mentul.
(35). Buah elo dari wangsalan ingkang pendhok warni “logam sarung keris berwarna (merah)”: kemalo.
(36). Buah maja dari wangasalan jalma pepenging “orang melarang”: (dengan kata) aja.
(37). Buah bulu dari wangsalan sandhang manuk “pakaian burung”: wulu.
(38). Buah kawista dari wangsalan aken luwar “menyuruh keluar”: wis ta.
(39). Buah gowok dari wangsalan erong munggeng kitri “lubang di/berada di pohon”: gowok.
(40). Buah wuni dari wangsalan panatape ing gamelan “membunyikan gamelan”: uni.
(41). Buah jagung dari wangsalan rare ugungan “anak manja”: ugungan.
(42). Buah semangka dari wangsalan munggah ngardi “mendaki di gunung”: sumengka.
(43). Buah timun dari wangsalan menawa andulu “kalau melihat”: lamun andulu.
(44). Buah krai dari wangsalan kepala ngarsa “kepala bagian depan”: rai.
(45). Buah waluh dari wangsalan toyaning tangis “air tangi”: eluh “air mata”.
(46). Buah bestru dari wangsalan anggung dadya memungsuhan “selalu menjadi bermusuhan”: satru “musuh”.
(47). Buah otek dari wangsalan telasing pemanagan “habis makannya”: entek.
(48). Buah pare dari wangsalan pamudharing weni “mengurai rambut”: ngore “mengurai”.
(49). Buah lombok dari wangsalan bojoning bapa “istri bapak/ayah”: simbok/embok.
(50). Buah terong dari wangsalan talang kendhi “talang kendhi”: torong.
(51). Buah cipir dari wangsalan nimpang ningali “menyimpang melihat”: sumingkir, mlipir.
(52). Buah kara dari wangsalan wewinih padu “benih pertengkaran”: perkara.
(53). Buah gedhe dari wangsalan pengepe raga “berjemur diri”: dhedhe.
(54). Buah kumangi/kemangi dari wangsalan kumudu amrik “sangat ingi harum mewangi”: wangi.
(55). Buah ranti deri wangsalan ingkang praptane nora barengan “yang kedatangannya tidak bersama-sama”: sarenti.
(56). Buah kimpul dari wangsalan ingkang kelumpukan “yang berkumpul”: kumpul.
(57). Buah ketela dari wangsalan cetha ing uni “jelas pada ucapan/bunyi”: tela.
(58). Buah kenthang dari wangsalan kasuwen memeyan “jemuran terlalu lama”: diklanthang.
(59). Buah uwi berasa dari wangsalan bangsa krama adi “bahasa krama/hormat bagus”: awi “silakan, mari”.
(60). Buah gadhung dari wangsalan kekemben wilis “kemban/penutup dada wanita berwarna hijau”: kemben gadhung.
(61). Buah gembili dari wangsalan gring pipi lemu “sakit pipi gemuk”: gembil.
(62). Buah walur dari wangsalan pangudhal benang “mengurai/ulur benang”: ngulur.
(63). Buah seweg dari wangsalan basa lagi-lagi “bahasa/kata sedang”: saweg.
(64). Buah besusu dari wangsalan parang jaja ing wanudya “karang dada wanita”: susu.
(65). Buah kacang dari wangsalan panguger turangga “mengikat kuda”: nyancang.
(66). Buah kedhele dari wangsalan sindheting tali “ikatan tali”: sindhet.
(67). Buah wijen dari wangsalan maju pring priyangga “maju hanya seorang diri”: ijen.
(68). Buah pete dari wangsalan marga binuntu “jalan buntu”: bumpet.
(69). Buah jengkol dari wangsalan sinjang kepelag “kain bagus (meski meliuk coraknya)”: mengko.
(70). Buah kemlandhingan dari wangsalan kembar jurit “dilawan dalam perang”: ditandhingi.
(71). Buah kaluwak dari wangsalan trenggalung kang tanpa boga “sebangsa binatang rase tanpa makan”: luwak.
(72). Buah kemiri dari wangsalan pangembet karya “menyangkut pekerjaan”: meri.
(73). Buah pucung dari wangsalan selaning marga “menuju berjalanke...”: mucung.
(74). Buah pace dari wangsalan poyok ngisin-isin “mengolok-olok membuat malu”: ngece.
sepatu orthopadi orthoshoping.com sepatu untuk koreksi kaki pengkor/ bengkok pada balita arrow
Ads orthoshop info

Tanggap Wacana Upacara Mitoni -Sesorah (pidato bhs Jawa)-

sepatu orthopadi orthoshoping.com sepatu untuk koreksi kaki pengkor/ bengkok pada balita arrow
Ads orthoshop info


Ing ngisor iki tuladha teks pidato utawa tanggap wacana acara adat “Mitoni”. Coba gatekna bab isi lan urut-urutane tanggap wacana.

Mahardhikeng tyas ring kamardhikan

Nuwun
Dhumateng para sesepuh saha pinisepuh ingkang dahat kinurmatan,
Dhumateng pamangku gati ingkang kula urmati,
Dhumateng para tamu undangan ingkang minulya.
sepatu orthopadi orthoshoping.com sepatu untuk koreksi kaki pengkor/ bengkok pada balita arrow
Ads orthoshop info
Langkung rumiyin sumangga kula lan penjenengan sedaya ngaturaken raos syukur dhumateng ngarsanipun Gusti Ingkang Murbeng Dumadi ingkang sampun maringi kasarasan sarta kalodhangan, saengga kita saged anjenengi acara ing wekdal menika inggih acara tingkepan utawi mitoni garwanipun bapak Zainul Ma’arif kanthi boten wonten alangan menapa-menapa. Mugi-mugi kemawon ing dalem kekempalan kita dinten samenika wonten manfaatipun. Amin.

Para rawuh ingkang kula urmati.
Panjenengan sedaya kaaturan rawuh ing wekdal menika, inggih boten sanes amargi raos syukuripun bapak Zainul Ma’arif dhumateng ngarsanipun Gusti, amargi sadangu mangun bale wisma sampun ngajeng-ajeng momongan utawi putra ing dalem kulawarganipun.
Samenika pangajeng-ajeng menika sampun kalampah kanthi tetenger mbobotipun garwanipun ingkang sampun ngancik pitung sasi. Pramila saking menika Bapak Zainul Ma’arif sakulawarga nyuwun donga pangestunipun saking para rawuh, supados jabang bayi ingkang taksih wonten madaran menika pinaringan selamet, semanten ugi ibunipun. Lan mugi-mugi anggenipun lair dipunparingi gancar, lancar, sarta selamet kekalihipun.

Para rawuh ingkang kinurmatan,
Mugia kita sedaya dados tiyang ingkang estu-estu ngabekti dhumateng tiyang sepuh kalih. Semanten ugi, mugi-mugi Bapak Zainul Ma’arif sakulawarga benjang dipunparingi putra ingkang tansah ngabekti marang tiyang sepuhipun, migunani tumrap nusa, bangsa sarta agami. Amin.
Cekap semanten saking kawula, minangka panutuping atur,

Nuwun

(Nana Diana; 23 Mei 2010)
sepatu orthopadi orthoshoping.com sepatu untuk koreksi kaki pengkor/ bengkok pada balita arrow
Ads orthoshop info

Pambuka - Panutup (Pidato Bahasa Jawa)

sepatu orthopadi orthoshoping.com sepatu untuk koreksi kaki pengkor/ bengkok pada balita arrow
Ads orthoshop info

Pambuka (Miwiti Acara):


Para rawuh kakung putri wredha mudha minulya.

Samangke sampun tabuh …. WNIK.

Nitik sasmita ingkang sampun kula tampi, sedaya sampun rumanti sarta miranti.
Ingkang menika nyuwun idi saha pangestu panjenengan, pahargyan ing sonten menika badhe kawiwitan.

Minangka purwaka utawi pambuka, sumangga panjenengan sedaya kula dherekaken manungku puja brata, sumujud ing sahandhap pepadanipun Gusti Ingkang Akarya Jagad. Anut pandam pandom agami saha gegebenganipun sowang-sowang.
sepatu orthopadi orthoshoping.com sepatu untuk koreksi kaki pengkor/ bengkok pada balita arrow
Ads orthoshop info
Esthining manah, mugi pahargyan ing sonten menika saged katindakaken kanthi gancar, lancar, sepi ing sambekala.

Namung, mligi katur para rawuh ingkang ngrasuk agami Islam, sumangga panjenengan sedaya kula dherekaken maos basmallah sesarengan.




Panutup (mungkasi acara):

Para rawuh kakung putri wredha mudha minulya.

Setunggal mbaka setunggal lampahing tatacara pahargyan ing dalu menika sampun saged katindakaken kanthi raharja. Wahyaning mangsakala wus ndungkap titi purnaning pahargyan. Mangke ingkang badhe kondur ngaturaken sugeng kondur, ingkang badhe nglajengaken wungon ngaturaken sugeng wungon.

Wonten ing sungapaning pahargyan, kula pun Chafid Ibnu Abdillah, ingkang piniji pinitaya minangka panatacara hambok bilih anggen kula ngayahi jejibahan wonten galap gangsuling atur, kithaling basa, kiranging subasita myang tatakrami kula nyuwun lumunturing sih samodra gung pangaksami.

Kalau ada jarum yang patah jangan simpan di dalam peti,
kalau ada tutur kata saya yang salah jangan simpan di dalam hati.

Sugeng dalu, sugeng kondur. Minangka panutuping atur

Wassalamu’alaikum Warohmatullahi Wabarokatuh.

Nuwun.

ditulis di Takmir Fip Unnes, 21 Juni 2009; 19:33 wnik. Chafid ibnu abdillah PBSJ Unnes.
sepatu orthopadi orthoshoping.com sepatu untuk koreksi kaki pengkor/ bengkok pada balita kelainan kaki pada balita arrow
Ads orthoshop info

CERITA SINGKAT PETILASAN MAKAM JOKO BUDUG / R. HARYO BANGSAL

sepatu orthopadi orthoshoping.com sepatu untuk koreksi kaki pengkor/ bengkok pada balita kelainan kaki pada balita arrow
Ads orthoshop info
Joko Budug nama lengkapnya adalah Raden Haryo Bangsal Putra Raja Majapahit.
Pada suatu ketika Joko Budug / R. Haryo Bangsal pergi dari rumah sampailah di desa Bayem Taman Daerah Sine Ngawi mampir ke rumah Mbok Rondo Dadapan sampai beberapa waktu.

Di dekat desa Bayem Taman ada Kerajaan yang namanya Kerajaan POHAN. Raja POHAN mempunyai Pohon Pisang Pupus Cinde Mas, di Gunung Liliran, Pada musim kemarau pohon pisang Pupus Cinde Mas layu. Raja Pohan mengadakan Sayembara “ Barang Siapa yang bisa mengalirkan air ke pohon pisang Pupus Cinde Mas, Kalau laki-laki akan dijodohkan dengan putrinya, kalau wanita akan dijadikan Sedulur Sinorowati / anak angkat “.
sepatu orthopadi orthoshoping.com sepatu untuk koreksi kaki pengkor/ bengkok pada balita kelainan kaki pada balita arrow
Ads orthoshop info
Joko Budug mendengar bahwa Raja Pohan mengadakan sayembara, Beliau pamit akan mohon do’a restu pada Mbak Rondo Dadapan, Mbok Rondo Dadapan merestui akhirnya Joko Budug mengikuti Sayembara tersebut. Dengan kesaktiannya Joko Budug berhasil membuat terowongan dengan tangan kosong, sehingga air mengalir ke tanaman pohon pisang Pupus Cinde Mas. Akhirnya Joko Budug akan dikawinkan dengan Putri Raja Pohan. Berhubung Joko Budug badannya rata penyakit kulit/gudig. Raja Pohan memerintahkan Patih untuk memandikan/mbilasi Joko Budug di Sendang Gampingan sekarang dukuh Gamping. Sang Patih melaksanakan perintah Raja. Sang Patih agak kurang pendengarannya/tuli Perintah Sang Raja untuk mbilasidi dengar sang patih untuk Nelasi. Sampai didekat Sendang Gampingan Joko Budug dihabisi/dibunuh.

Setelah itu dibuatkan lubang kubur sepanjang orang biasa, setelah dimasukkan ternyata tidak muat, jasadnya tidak bisa masuk lubang kubur dan penjangnya ditambah lagi mencapai 11 (sebelas) meter. namun tidak cukup juga.
Pada waktu itu sesepuh Kerajaan Pohan mendapat wangsit agar Joko Budug dimakamkan bersama Calon Istrinya (anak Raja Pohan) di gunung Liliran. Akhirnya Joko Budug di makamkan digunung liliran bersama calon istrinya.
Akhirnya Sang Raja Majapahit mendengar kematian Putranya (Joko Budug ) jasad keduanya di bawa ke Majapahit.

Demikian cerita singkat Makam Joko Budug alias R. Haryo Bangsal yang terletak di Gampingan yang sekarang di sebut dukuh Gamping dan di gunung liliran tinggal petilasan makam.

Sampai sekarang Petilasan Makam Joko Budug ( R. Haryo Bangsal ) yang berada di Gamping maupun di Gunung Liliran banyak pengunjung yang ziarah terutama pada malam Jum’at Legi bulan Suro .

(Penelitian Folklor lisan eks solo r4 pbsj unnes 08';Sumber:Mbah Karyo Wirono alias Simin.
sepatu orthopadi orthoshoping.com sepatu untuk koreksi kaki pengkor/ bengkok pada balita arrow
Ads orthoshop info

Dialek Bahasa Jawa

sepatu orthopadi orthoshoping.com sepatu untuk koreksi kaki pengkor/ bengkok pada balita arrow
Ads orthoshop info

Dialek adalah bahasa sekelompok masyarakat yang tingal di suatu daerah tertentu. Perbedaan dialek di dalam sebuah bahasa maka ditentukan oleh letak geografis atau region kelompok pemakainya. Karena itu dialek disebut dialek geografis atau dialek regional. Batas-batas alam seperti sungai, gunung, laut, hutan, dan semacamnya membatasi dialek yang satu dengan dialek yang lain.

Karena paham dialek di sini adalah “bagian” dari suatu bahasa, timbul paham lanjutan yang mengatakan, pemakai suatu dialek bisa mengerti dialek lain. Dengan kata lain ciri penting suatu dialek ialah adanya kesalingmengertian (mutual intelligible).
Masalah yang timbul sekarang, dengan adanya keadaan berikut: apa yang disebut oleh orang awam dialek tertentu ternyata tidak dipahami oleh pemakai dialek yang lain. Sebaliknya ada keadaan: dua kelompok masyarakat yang berbeda bahasa ternyata bisa saling mengerti meskipun mereka menggunakan bahasa sendiri-sendiri (Sumarsono :21-23).
sepatu orthopadi orthoshoping.com sepatu untuk koreksi kaki pengkor/ bengkok pada balita arrow
Ads orthoshop info
Ciri yang cukup masuk akal adalah ciri sejarah, dalam arti misalnya apakah X dan Y itu dua dialek atau dua bahasa, sedikit banyak bergantung pada hubungan sejarah keduanya. Ciri lain dapat disebut homogenitas, yaitu adanya kesamaan unsure-unsur bahasa tertentu. Para ahli dialektologi misalnya, percaya apakah X dan Y itu dua bahasa, dua dialek, atau dua sub dialek, atuakah hanya sekedar dua variasi saja, dapat ditentukan dengan mencari kesamaan kosakatanya. Jika persamaannya hanya 20% atau kurang, keduanya adalah dua bahasa. Tetapi kalau bisa mencapai 40% - 60%, keduanya dua dialek; dan kalau mencapai 90% misalnya, jelas keduanya hanyalah dua variasi saja dari sebuah bahasa. (Sumarsosno :24-25).

Macam-macam Dialek Bahasa Jawa

Bahasa Jawa adalah bahasa yang digunakan penduduk suku bangsa Jawa terutama di beberapa bagian Banten terutama kota Serang, kabupaten Serang, kota Cilegon dan kabupaten Tangerang, Jawa Barat khususnya kawasan pantai utara terbentang dari pesisir utara Karawang, Subang, Indramayu, kota Cirebon dan kabupaten Cirebon, Yogyakarta, Jawa Tengah, dan Jawa Timur di Indonesia. Penyebaran bahasa Jawa juga sampai ke mancanegara diantaranya seperti Malaysia dan Suriname.

Karena bahasa-bahasa ini terbentuk dari gradasi-gradasi yang sangat berbeda dengan bahasa Indonesia maupun Melayu, meskipun tergolong rumpun Austronesia. Sedangkan dialek daaerah ini didasarkan pada wilayah, karakter, dan budaya setempat. Perbedaan antara dialek satu dengan dialek lainnya bisa 0-70%. Untuk klasifikasi berdasarkan dialek daerah, pengelompokannya mengacu kepada pendapat E.M Uhlenbeck, 1964, di dalam bukunya: “A Critical Survey of Studies on the Languages of Java and Madura”, The Hague: Martinus Nijhoff. (Sumber: Wikipedia bahasa Indonesia).

a.Kelompok bahasa Jawa bagian barat:
Dialek Banten
Dialek Cirebon
Dialek Tegal
Dialek Banyumasan
Dialek Bumiayu (peralihan Tegal dan Banyumas)
Kelompok pertama di atas sering disebut bahasa Jawa ngapak-ngapak.


b.Kelompok bahasa Jawa bagian Tengah:
Dialek Pekalongan
Dialek Kedu
Dialek Bagelen
Dialek Semarang
Dialek Pantai Utara Timur (Jepara, Rembang, Demak, Kudus, Pati)
Dialek Blora
Dialek Surakarta
Dialek Yogyakarta
Dialek Madiun
Kelompok kedua di atas sering disebut bahasa Jawa standar, khususnya dialek Surakarta dan Yogyakarta.


c.Kelompok bahasa Jawa bagian timur:
Dialek Pantura Jawa Timur ( Tuban, Bojonegoro)
Dialek Surabaya
Dialek Malang
Dialek Jombang
Dialek Tengger
Dialek Banyuwangi
Kelompok ketiga di atas sering disebut bahasa Jawa Timuran.
sepatu orthopadi orthoshoping.com sepatu untuk koreksi kaki pengkor/ bengkok pada balita arrow
Ads orthoshop info

Cerita Jaka Tarub (Ki Ageng Tarub- Kab. Grobogan Jateng)

sepatu orthopadi orthoshoping.com sepatu untuk koreksi kaki pengkor/ bengkok pada balita arrow
Ads orthoshop info

Dewi Rasa Wulan inggih menika putrinipun Raja Singawarman saking Kerajaan Temas ingkang ing wekdal menika saweg nglaksanakaken tapa ngidang inggih menika mlebet wana udakara 7 warsa, mboten pareng kondur utawi nyedhaki manungsa sarta mboten pareng dhahar kajawi ron-ronan ingkang wonten ing wana. Mila saking babagan menika Dewi Rasa Wulan dipunwastani Kidang Telangkas.

Nalika Dewi Rasa Wulan saweg siram wonten sendhang, piyambakipun pirsa menawi wonten ayang-ayang tiyang jaler ingkang bagus nanging piyambakipun sampun kebanjur wuda, saengga piyambakipun siram wonten ing tlaga menika. Kondur sakingntlaga Dewi Rasa Wulan salajengipun ngandhut. Ngantos piyambakipun medalaken putranipun wonten ing desa ingkang ngantos samenika dipunwastani Desa Mbubar Bayi menika dipun tilaraken wonten ing sisih tlaga amargi Dewi Rasa Wulan ngraosaken isin ngandhut tanpa garwa ugi boten mangertosi sinten ingkang sampun ngrekadaya piyambakipun. Awit saking menika amargi sampun dados wewadi, piyambakipun nilaraken bayi kala wau. Dewi Rasa Wulan boten mangertosi menawi putranipun inggih menika titisan saking Kanjeng Syeh Maulana Maghribi.

Rikala menika wonten tiyang estri ingkang nama Dewi Rara Kasian ingkang garwanipun sampun tilar donya inggih menika Aryo Penanggungan., kekalihipun boten diparingi putra Ngantos Aryo Penanggungan tilar donya. Amargi tresnanipun dhateng garwanipun, sinaosa sampun seda saben dinten piyambakipun dedonga wonten pasareyan garwanipun. Saengga Syeh Maulana Maghribi bekta putraipun ingkang dipun lebetaken bokor kencana lajeng dipuntilaraeken sisihipun pasareyan Aryo Penangungan. Kaleresan wekdal menika Dewi Roro Kasian saweg tuwi pasareyan garwanipun. Piyambaikpun kaget amargi mangertosi bokor kencana wonten ing pasareyan garwanipun. Sinaosa Arya Penanggungan sampun seda , Dewi Rara Kasian taksih nganggep garwanipun kersa maringi putra. Piyambakipun remen sanget amargi saged kagungan putra sinaosa sanes putra ingkang medal saking rahim piyambakipun, lajeng bayi menika dipun bekta kondur. Lajeng bayi menika dipunwastani Joko Tarub. Amargi rikala semanten Dewi Rara Kasian mendhet saking pasareyan garwanipun ingkang arupi Taruban.

Joko Tarub kagungan karemenan nangkep kupu-kupu ing sabin. Nalika dolanan ngantos mlebet wana, Joko Tarub menika diparingi aji-aji. Aji-aji menika dipunwastani Tulup Tunjung Lanang. Lajeng Joko Tarub kondur lan nyariosaken menawi piyambakipun angsal aji-aji tulup saking tiyang sepuh wonten ing wana. Dewi Rara Kasian boten ngijinaken Joko Tarub dolan dhateng wana amargi saking tresnanipun lan khawatir menawi wonten menapa-menapa kaliyan Joko Tarub. Ananging Joko tarub tetep dolan dhateng wana Joko Tarub remen pados manuk.

Nalika Joko Tarub badhe pados manuk wonten ing wana, piyambakipun mireng swanten ingkang sae sanget. Jebul swanten menika saking swanten manuk perkutut. Lajeng Joko Tarub nyedhaki panggenan manuk menika, Joko Tarub nulup manuk menika, ananging boten kena. Saking kedadosan menika Joko ngraosaken menawi manuk menika sanes manuk biyasa. Joko Tarub boten putus asa mireng manuk menika mabur mengidul, lajeng Joko Tarub ngoyak manuk menika naging boten kena malih. Jaka Tarub mireng swanten manuk menika malih, ingkang asalipun saking kidul. Jaka Tarub nyedhaki malih nyobi nulup manuk menika. Nanging gagal malih, manuk menika malah mabur menyang kidul. Nalika Jaka Tarub ngejar manuk kutut menika malih dhateng kidul, Jaka Tarub ngraosaken manuk menika dados pratandha piyambakipun badhe pikantuk rejeki ingkang ageng.

Nalika Jaka Tarub nguber manuk menika, piyambakipun mireng swanten tiyang estri ingkang kadosipun taksih asyik adus ing tlaga.
sepatu orthopadi orthoshoping.com sepatu untuk koreksi kaki pengkor/ bengkok pada balita arrow
Ads orthoshop info
Jaka Tarub nyedhaki tlaga saperlu mastheke swanten menika. Jebul leres menawi swanten menika saking swantenipun widadari ingkang taksih sami adus. Amargi dinten sampun sonten, Jaka Tarub kondur. Nalika Jaka Tarub kondur, piyambakipun nemu sampur ing sisih tlaga. Joko Tarub mendhet salah satunggaling sampur menika, lajeng dipunbekta dhateng griyanipun. Joko Tarub ndeken sampur menika ing nginggilipun lumbung. Joko Tarub ngraos lepat amargi sampun mendhet sampur menika. Salajengipun Joko Tarub tindak malih dhateng tlaga badhe nglintuni sampur widadari menika ngangge ageman kagungan ibunipun Joko Tarub.

Sasampunipun dugi ing tlaga, prayata para widadari menika sampun sami kondur dhateng kahyangan. Jaka Tarub. Nanging, jebulipun taksih wonten satunggal widadari ingkang taksih wonten ing tlaga. Widadari menika nangis amargi sampuripun ical. Widadari menika ngucap sinten kemawon ingkang saged mbiyantu nemokaken sampuripun, menawi jaler badhe dipundadosaken garwa lan menawi estri badhe dados sedherekipun. Joko Tarub nyedhaki widadari lan ngaturake ageman kagungan ibunipun dhateng widadari menika. Amarga widadari menika sampun boten saged kondur dhateng kahyangan, Joko Tarub mbekta widadri kasebut dhateng griyanipun. Sasampunipun dugi ing griya, Joko Tarub nepangaken widadari menika dhateng ibunipun. Pranyata widadari menika asmanipun Nawang Wulan. Joko Tarub matur dhateng ibunipun bilih Nawang Wulan menika widadari ingkang ditemokake ing tlaga. Miturut janjinipun, Nawang Wulan akhiripun dados garwanipun Joko Tarub lajeng kagungan putra ingkang dipunasmani Nawang Sih.

Nalika Nawang Sih taksih alit, wonten prastawa ingkang ngedab-edabi inggih menika nalika Nawang Sih taksih ten ayunan. Nalika Nawang Wulan badhe umbah-umbah ing lepen, piyambakipun ngaturake amanat dhumateng Joko Tarub supados Joko Tarub njaga Nawang Sih sarta sampun mbikak kekep. Sesampunipun Nawang Wulan medal teng lepen, amargi penasaran kalih amanat saking garwanipun, mangka kekep dipunbikak, Joko Tarub kaget amargi sesampunipun ningali pranyata ingkang dipun mangsak ten kukusan inggih menika naming sealer pantun. Raos penasaran ingkang salebeting wekdal dipunraosaken Joko Tarub sampun dipunwangsuli, amarga piyambakipun gumun garwanipun mangsak saben dinten ananging pantun ingkang wonten lumbung mboten kirang-kirang prayata ingkang dipunmangsak namung sealer pantun. Boten let dangu, Nawang Wulan kondur saking lepen, piyambakipun duka amargi Joko Tarub sampun nglanggar amanat saking piyambakipun. Joko Tarub mboten kalah anggenipun duka amargi Nawang Wulan mboten mangsak kanthi cara ingkang wajar. Nawang Wulan kaliyan Joko Tarub padu.

Saking prastawa kasebut, Nawang Wulan sadhar saniki mangsak ingkang wajar-wajar kemawon kadasto manungsa-manungsa sanesipun. Saengga pantun ingkang wonten ing lumbung kantun sakedhik, wonten ing pantun ingkang pungkasan, Nawang Wulan kaget amargi sampur kagungan piyambakipun wonten ing lumbung. Nawang Wulan ngadhep Joko Tarub supados nyariosaken babagan sampur menika. Nawang Wulan kaliyan Joko Tarub padu lajeng Nawang Wulan kondur menyang khayangan. Ananging saderengipun kondur menyang kahyangan, Nawang Wulan paring amanat dhumateng Joko Tarub menawi Nawang Sih badhe ngersakake mimik, supados dipundamelaken anjang-anjang ten njawi griya. Joko Tarub piyambak nglarang masyarakat Tarub ndamel anjang-anjang amargi anjang-anjang menika tandha nelangsa wekdal dipuntilar Nawang Wulan ten khayangan kangge ngagengaken Nawang Sih piyambak mboten wonten sisihanipun. Joko Tarub mboten krama malih sasampunipun dipuntilar Nawang Wulan.
Wonten ing khayangan, pranyata Nawang Wulan mboten dipuntampi malih dening rencang-rencangipun amargi Nawang Wulan sampun kena ambu-ambu manungsa.

Salajengipun Nawang Wulan medhak malih menyang bumi namung mboten teng dalemipun Joko Tarub. Nawang Wulan badhe bunuh diri kanthi mlumpat saking Gunung Merbabu dhumateng Segara Kidul. Ananging Nawang Wulan slamet malahan perang kaliyan panguasa Segara Kidul inggih menika Ratu Kidul. Paperangan kasebut dipunmenangaken dening Nawang Wulan. Mila saking menika Nawang Wulan saniki dados panguasa Segara Kidul kanthi gelar Nyi Roro Kidul, dene Ratu Kidul dados panasihat Nyi Roro Kidul.

(salam kagem: mbah daroji, erik, paris, biya, mba Ve, Nadin, tikli, agus klampok, toyax, depi, yudis..,dkk sedaya).
sepatu orthopadi orthoshoping.com sepatu untuk koreksi kaki pengkor/ bengkok pada balita kelainan kaki pada balita arrow
Ads orthoshop info

Analisis Suluk Gatholoco

sepatu orthopadi orthoshoping.com sepatu untuk koreksi kaki pengkor/ bengkok pada balita kelainan kaki pada balita arrow
Ads orthoshop info

Oleh : Chafid Toklo...........
sepatu orthopadi orthoshoping.com sepatu untuk koreksi kaki pengkor/ bengkok pada balita kelainan kaki pada balita arrow
Ads orthoshop info
1). PERTEMUAN GURU DENGAN SANTRI
Dikisahkan dalam bagian pertama dalam suluk ini, sang tokoh utama yakni Gatoloco betemu dengan para ahli agama yaitu guru Abdul Manaf dan Ahmad ‘Arif yang disertai enam santrinya terjadilah dialog sebagai beikut:
“Santri berkata “apakah anda makan babi? Asal mau anda telan,tidak takut akan dosa”; Gatoloco menjawab,”memang benar tidak salah seperti yang anda katakan bahkan sekalipun daging anjing, apabila kita lihat baik dan bukan curian (saya mau juga)”.
Dari percakapan diatas dapat diambil kesimpulan yaitu topik permasalahan diatas ialah mengenai halal haram suatu makanan, dalam hal ini ialah makan hewan babi.Santri menanyakan kepada Gatoloco apakah ia (Gatoloco) makan babi ,Gatoloco menjawab dengan jawaban seenaknya sendiri bahwa jawab Gatoloco babi itu baik dimakan asal bukan dari hasil curian.
Dalam aturan Agama Islam sudah dijelaskan bahwa hukum makan babi ialah haram.Keharaman babi sudah dijelaskan dalam kitab Al-Quran.
Alasan Gatoloco ialah seperti berikut:
.”insun ingu iya apit cilik,
sapa nggungat utawa angelah,
kalane ngeluwihi cempe,
sanadyan iwak wedus,
iku yen nggone maling,
pun iku luwih haram nadyan iwak asu,
babi kalawan andapan.
angger uga saka tuku luwih suci,
luwih halal pinangan”.
Terjemahnya:
“Anjing itu misalnya, aku pelihara sejak kecil, siapakah yang mengadukan aku? Daging anjing rasanya lebih halal ketimbang anjing kecil (anak kambing), walau daging kambing, kalau toh itu hasil curian, bukankah itu lebih haram ketimbang daging anjing? Babi ataupun celeng sekalipun berasal dari membeli pasti lebih suci, lebih halal dimakan?”
Mendengar jawaban Gatoloco yang asal ngomong itu, para santri menjadi jengkel, para santri itu menjawab omongan Gatoloco dengan nada emosi, yakni ”SINOM” sebagai berikut:
”santri tiga duk miyarsa,
sareng misuh silit babi,
Ki Gatoloco angucap:
“apa ta silite babi
digawa kang ndarbeni,
nora gepuk raganingsun”,
Santri tiga angucap:
“Biyangmu silit babi!”
Gatoloco mojar “iku ora kaprah”.
Tejemahnya:
“’Ketiga orang santri ketika mendengar (jawabannya) lalu berbareng mencaci ”silit babi” ; Ki Gatoloco berkata pula : “apakah silit babi dibawa sang empunya? Lagi pula tak menyentuh tubuhku”! Santri tiga pun menjawab lagi,”biyangmu silit babi”. Gatoloco menyahut pula, ”itu aneh benar”.
Dalam suluk Gatoloco diperlihatkan tentang ketidaksanggupan para santri berdebat dengan Gatoloco. Para santri ini marah karena jawaban Gatoloco yang asal ngomong , para santri itu kemudian menyerahkan permasalahan mereka (tentang Gatoloco) kepada guru mereka.
(2). SHALAT DAN CANDU
Tanya jawab Gatoloco dengan para santri saling mengejek dan sangat menjengkelkan , karena setiap pertanyaan yang diajukan para santri selalu dijawab Gatoloco dengan jawaban yang asal ngomong , sehingga para santri menjadi marah dan geram. Mereka saling mengejek , dan sepertinya tidak ada diantara mereka yang mau mengalah Padahal yang dipermasalahkan diantara mereka adalah logika dalam mencari penalaran. Pada dasarnya nalar kaum beragama dengan kaum non agama ialah berbeda.
DHANDHANG GULA.
”Gatoloco alon anahuri,
pramilane insun iki kera,
miturut saking kersane,
njeng Nabi Gusti Rasul,
saben dina ingsun turuti,
perintah neng ngepakan mundut klelet candu,
lan madat maring ngepakan,
dipun obong binukti kelawan api,
Allah kang paring pirsa,
Terjemahnya:
“Gatoloco pelan menyahut, mengapa saya ini kurus? Semata-mata menurut kehendak baginda Rasul dan Nabi yang saya ikuti, dimana saya harus pergi ke tempat madat (Jawa,ngepakan) untuk membeli candu dan klelet (bekas- bekas candu yang melekat dialat minum madat ), serta menghisapnya disana ; candu itu dibakar dengan api, sebab Allah lah mengajarkan seperti itu.
Dialog diatas sebenarnya menggambarkan sifat-sifat setan yang menggoda kaum beriman. Sesungguhnya Allah telah memperingatkan manusia akan permusuhan setan dan membberitahukan kepada kita bahwa setan adalah musuh manusia. Allah memperingatkan kepada manusia akan perangkap-perangkap dan tipu muslihat setan.
Dilukiskan pribadi Gatoloco sebagai seorang yang tidak pernah mandi dan badannya kotor dan bau, yang dimaksudkan adalah gambaran setan, semua kelakuan Gatoloco itu diibaratkan dengan kelakuan setan.
Selanjutnya Gatoloco berkata:
”Iya lamun ra sun turuti,
banget temen siksane maring wang,
kepati-pati larane,
sun ora bisa turu,
kang sarira lir den lolosi,
Santri tiga angucap mung lagi tatamu,
njeng Rasul aneng Ngepakan,
Kanjeng Rasul pepudene wong sak bumi,
Manggon negara Mekah”.
Terjemahnya:
“Jika aku tak menuruti perintahnya, niscaya hukumannya sangat berat, begitu hebat sakitnya, sehingga aku tak bisa tidur, seluruh tubuhku seperti terasa dicabut-cabut nyawaku”.
Santri tiga pun berkata : “Engkau ini tidak sopan! Masa dikatakan Rasul di Ngepakan? Padahal Rasul itu dihormati seluruh manusia dibumi, dan berada dikota Mekah”.
Dari percakapan diatas jelas bahwa jawaban Gatoloco memancing para santri marah itulah salah satu sifat setan yaitu memancing manusia marah. Dalam aturan Agama Islam dikatakan bahwa manusia itu memiliki sifat marah tetapi sifat ini harus dikendalikan, karena apabila tidak akan sangat berbahaya. Didalam sebuah Hadist dikatakan bahwa Rosulullah bersabda: “Orang kuat ialah bukan orang yang pandai bergulat, tapi orang kuat ialah orang yang mampu mengendalikan marahnya jika ia marah”.
Berikut ini adalah gambaran seorang santri yang kebingungan menerima pertanyaan Gatoloco yang asal ngamong:
”Santri bingung sira iku sami,
Rasul Mekah ingkang sira sembah,
ujarku keleru kiye,
iya seda karuhan,
panggonane ing tanah arabi,
lelakon pintung wulan lan pangkaan laut,
mung kari kubur kewala,
sira sembah jungkir-jungkir saben hari,
apa bisa tumeka”.
Terjemahnya:
“kamu semua adalah santri bingungan”, kata Gatoloco, Anda keliru,Rasul yang ada di Mekah kau sembah, bukankah ia sudah wafat? Ia tempatnya di tanah Arab ; ia tak ada lagi, sedang anda selalu menyembahnya tiap hari jungkir balik, apakah bisa sampai padanya?”
Omongan gatoloco diatas menggambarkan tentang kaum muslimin sekarang dalam ibadah shalatnya hanya jungkir balik saja,kata Gatoloco Sholat itu harus tawajuh atau harus sampai ke hati, tidak hanya jungkir balik saja.
Perhatikan godaan setan (Gatolooco) berikutnya:
”Dadi sembahira tanpa kardi,
luwih siya Rasulmu dewe,
iya uripmu,
nembah Rasul jabaning diri,
kabeh sabangsanira iku nora turut,
panembahmu luwung tiwas,
ting barengok Allah nora kober guling,
mberibeni swaranira”.
Terjemahnya:
“Sembahyang demikian tak ada artinya, itu berarti sia-sia terhadap badanmu sendiri ; anda mesti menyembah Rasulmu sendiri dengan badanmu ; Menyembah Rasul dengan cara demikian tak berguna, tiwas berteriak-teriak tidak bisa diterima Allah, karena membuat Tuhan tak bisa tidur karena mendengar suaramu itu”.
Omongan Gatoloco diatas sebenarnya mengkritik kepada kaum muslimin yang shalatnya tidak khusyu (konsentrasi) , menurut Gatoloco shalat mereka hanya jungkir- balik saja dan tidak ada artinya bagi Allah. Oleh karena itu sebaiknya janganlah kita memfonis bahwa karya sastra ini buruk dan tidak boleh dibaca karena sesungguhnya kaerya sastra ini baik karena terdapat banyak pelajaran yang dapat kita ambil hikmahnya.
(3). HIDUP DAN WAYANG
Dalam bagian yang ketiga ini Gatoloco masih melakukan diskusi dengan para santri dan para gurunya santri mengenai hakikat hidup yang berkaitan dengan dua hal. Pertama, tentang perlengkapan orang hidup dan perlengkapan wayang. Kedua, tentang dimana letaknya mati ketika masih hidup, dan dimana letaknya hidup jika orang sudah mati.
Namun, karena para santri trsebut tidak sanggup untuk berdebat dengan Gatoloco karena nalar Gatoloco melebihi nalar mereka (para santri), akhirnya para santri tersebut menyerahkan segala permasalahan kepada guru mereka untuk berdiskusi atau berdialog dengan Gatoloco.
Guru para santri itu antara lain bernma Ngabdul Jalal dan Kasan Besari. Dalam Tembang Asmaradahana dinyatakan bahwa Ngabdul Jalal bertanya kepada Gatoloco dengan pelan-pelan Dia bertanya mengenai kitab apa pegangan Gatoloco?, Gatoloco menjawab pertanyaan tersebut dengan menggunakan jawaban yang secara harfiah akan sulit untuk dipahami, karena jawaban Gatoloco ialah dengan menggunakan bahasa yang harus dipahami dengan atau dari segi hakekat.
Kemudian guru para santri yang satunya lagi, yaitu Kasan Basri bertanya kepada Gatoloco dengan pertanyaan:Apakah Gatoloco sembahyang (shalat)? , mendengar pertanyaan seperti itu Gatoloco menjawabnya dengan jawaban yang lagi-lagi dengan bahasa “jarwodosok” atau bahasa kias sehingga harus dipahami dari segi hakekat. Gatoloco menjawabnya dengan jawaban bahwa ia (Gatoloco) sembahyangnya itu terus menerus dan tak berubah atau tetap. Jawaban Gatoloco tersebut sebenarya mengandung sindiran berdasarkan Al-Qur’an bahwa sembahyang itu sebenarnya tidak boleh gothang (sebentar-sholat sebentar enggan). Ini dilarang dalam Al-qur’an, ancamannya neraka Wel. Jawaban diplomatis tersebut sebenarnya sindiran terhadap kaum ahli syare’at, sembahyangnya tidak sampai di hati seolah imannya hanya di tenggorokannya.
Kemudian selanjutnya Gatoloco berkata lagi yaitu dengan kata-kata yang penuh dengan bahasa jarwodosok sehingga perlu dipahami dari segi hakekat. Adapun mengenai astilah hakekat itu sendiri dikenal dalam golongan sufi atau ahli tasyawuf. Golongan sufi ini membagi manusia dalam empat golongan yakni syare’at, hakekat, tarekat, dan makrifat.
(4). NUR MUHAMMAD
Dalam bagian ini menerangkan tentang Nur Muhammad, Nur Muhammad ini sendiri tidak dapat ditafsirkan secara harfiah saja, namun untuk memahaminya harus dilihat dari segi hakekatnya.
Sebelum membahas mengenai Nur Muhammad dilanjutkan dulu persoalan yag diperdebatkan para guru dengan Gatoloco tersebut. Dikisahkan Abdul Manaf bertanya pada Gatoloco dengan pertanyaan: mengapa anda sholat tidak menghadap baitullah atau kiblat sholat, kok kiblatnya sendiri?, Gatoloco menjawab dengan jawaban: “aku menghadap ke kiblat buatan Allah sendiri, yaitu yang berada di tengah-tengah dunia.
Jawaban Gatoloco itu sebenarnya sudah gamblang, yakni yang bertanya menanyakan mengenai arah kiblat (ka’bah) yang keberadaanya memang berada tepat di tengah-tengah dunia. Inilah jawaban Gatoloco yang sungguh sangat diplomatis, yang harus dipahami dari segi hakekatnya.
Nur Muhammad menjadi bagian tanya jawab Gatoloco dengan Kasan Besari berikutnya, mereka saling berdebat. Pendapat Gatoloco mengenai Nur Muhammad yatiu sebagai berikut: bahwa Allah merupakan pencipta alam semesta beserta isinya yang kemudian menciptakan makhluk-makhlukNya seperti malaikat, jin, manusia, tumbuhan dan lain-lain. Dan menurut Gatoloco summber penciptaan Allah itu semua adalah Nur Muhammad.
Namun pendapat Gatoloco ini ditentang Kasan Besari, ia menyatakan bahwa pendapat Gatoloco tidak masuk akal, Kasan Besari brekata: “Sebelum Rasulullah dan sahabat lahir di dunia, kan sudah ada bintang, bulan, dan matahari; jadi kalaubegitu bulan, matahari dan lain-lain itu mendahului Nabi Muhammad. Jadi mengapa dikatakan Nur Muhammad mendahului semua itu.
Tetapi secar global dapat disimpulkan bahwa yang disebut Nur Muhammad itu sebenarnnya Nur atau cahaya yang dimiliki Muhammad SAW yang kini telah dijadikan manusia rasul Allah.
(5). PERJODOHAN YANG SAKRAL
Dalam bagian kelima ini dikisahkan mengenai pertemuan Gatolco dengan dewi Prejiwati. Namun, sebelumnya perlu dimengerti lagi bahwa jangan memaknai isi dalam suluk ini dari segi harfiahnya saja karena akan menimbulkan pemahaman yang salah. Tapi harus dipahami dari segi hakekatnya.
Diceritakan Gatoloco bertemu dengan Prejiwati yang kemudian dilanjutkan dengan dialog. Dialog ini diawali dengan “kinanthi”, dalam kinanthi ini dewi Prejiwati mengajukan pertanyaan berupa teka-teki kepada Gatolco, dan menyuruh Gatoloco menjawabnya dengan benar.
Pertanyaan Prejiwati kepada Gatoloco: “apakah arti orang berumah tangga, dan arti seorang lelaki (suami) dalam perjodohan itu?, serta hubungannya dengan kalimat sahadat atau kalimat dua”. Kemudian pertanyaan Prejiwati kepada Gatoloco: “apa arti sarengat dan tarekat serta kedudukan syara’ atau hukum yang menyangkut lima hal tadi. Prejiwati berkata apabila Gatoloco bisa menjawab pertanyaan dengan benar maka Prejiwati akan tunduk kepadanya.
Gatoloco menjawab seluruh pertanyaan Prejiwati dengan jawaban yang tepat, gamblang dan penuh dengan bahasa kias atau jarwdosok.
Gatoloco menjawab pertanyaan Prejiwati mengenai arti lelaki, menurut Gatoloco lelaki adalah lelaki (bahasa jawanya=lanang) artinya ala temenan atau sungguh jelek sekali yaitu kemaluan lelaki (lanangan); dan lebih lagi jeleknya adalah wadon (perempuan) artinya wados atau rahasia sekali.
Kemudian Gatoloco menjawab pertanyaan Prejiwati yaitu mengenai kalimah dua. Jawaban Gatoloco mengenai hal ini ialah: kalimah dua itu yakni yang ketiga, artinya ketika lelaki menghadapi istrinya (berasmara) tak ada orang lain yang mengetahuinya, dan karena itu disebut kalimat dua.
Teka-teki itu berupa pertanyaan wajar yang kemudian oleh Gatoloco dijawab sebagai guyonan (humor). Memang penjabaran terbuuka dari teka-teki itulah yang diinginkan, tapi Gatoloco tidak sampai hati mengucapkannya. Jawaban indah sayangnya melalui jarwodosok atau bahasa kias yang menyinggung kebesaran Tuhan.
sepatu orthopadi orthoshoping.com sepatu untuk koreksi kaki pengkor/ bengkok pada balita kelainan kaki pada balita arrow
Ads orthoshop info