wong jowo

Yen sira kasinungan ngelmu kang marakake akeh wong seneng, aja sira malah rumangsa pinter, jalaran menawa Gusti mundhut bali ngelmu kang marakake sira kaloka iku, sira uga banjur kaya wong sejene, malah bisa aji godhong jati aking.(Bila anda mendapat anugrah ilmu yang membuat banyak orang senang, janganlah kamu merasa pintar, sebab apabila Tuhan mengambil lagi ilmu yang menyebabkan anda terkenal itu, anda akan menjadi orang biasa lagi, malah lebih bermanfaat daun yang kering)

Showing posts with label Kawruh Basa. Show all posts

Monday, January 13, 2014

Jinis Tembung (golongane)

Jinis Tembung (golongane)

1. Tembung Kriya

Tembung kriyayaiku sakabehing tembung kang mratelakake solah bawa utawa tandang gawe. Tuladha: nandur, tangi, adus, digawa, daktuku, ngukur, lan liya-liyane.
Werna-wernane tembung kriya:
a. Tembung kriya lingga yaiku tembung kriya kang isih lingga, tegese
   tembung iku durung owah saka asale nanging wis duweni teges tandang
   gawe. Tuladha: lunga, seba, dandan, adus, dodol, lan liya-liyane.
b. Tembung kriya tanduk yaiku tembung kriya kang oleh ater-ater
   anuswara (an-, am-, an-). Tuladha: ngudang, nimba, nyepot, methuk
   lan liya-liyane.
c. Tembung kriya tanggap yaiku tembung kriya kang oleh ater-ater
   tripurusa (dak-, ko-, di-) ater-ater "ka" utawa seselan "in".
   Tuladha: sinebul, kopangan, dakgambar, kosilih, lan liya-liyane.
d. Tembung kriya rangkep yaiku tembung kriya kang awujud rangkep
   lan diperang ana:
   1. Rangkep dwi purwa yaiku tembung kriya wanda wiwitan diucapake
   kaping pindho.
   Tuladha; leledhang, leladi, tetedha, lelewa lan liya-liyane.
   2. Rangkep dwi lingga yaiku tembung ligga kang diucapake kaping pindho.
   Tuladha: golek-golek, omah-omah, adoh-adoh, etung-etung lan liya-
   liyane.
   3. Rangkep dwi wasana yaiku tembung lingga wanda wekasan diucapake
   kaping pindho.
e. Tembung kriya transitif yaiku tembung kriya kang dibutuhake lesan (objek)
   mula uga diarani tembung kriya mawa lesan.
   Tuladha ing ukara:
   1. Murni methuk mbak yune.
   2. Nuri ngirim sing matun.
   3. Harno dandani sepedhane.
f. Tembung kriya intransitif (tanpa lesan) yaiku tembung kriya kang
   mbutuhake lesan.
   Tuladha ing ukara:
   1. Pakdhe kondur ing daleme.
   2. Tari nesu ing kamar.
   3. Parni turu jam wolu bengi.
   4. Marwoto lagi ndonga.

2. Tembung Aran

Tembung aran yaiku jenenge sakabehing apa bae kang dianggep barang.
Tembung aran kaperang:
a. Tembung aran mawujud yaiku tembung aran kang bisa ditampa nganggo
   panca indriya. Sing kagolong tembung aran mawujud upamane:
   1. Jenenge wong = nuraini, sukarto, sumanto, sukini, demak lan liya-
   liyane.
   2. Jenenge kutha = pacitan, ponorogo, jombang, demak, lan liya-liyane.
   3. Jenenge kewan = sapi, kebo, jaran, unta, gajah, lan liya-liyane.
   4. Jenenge gunung = merbabu, lawu, slamet, tugel lan liya-liyane.
   5. Jenenge barang = TV, radio, kulkas, kompor, lan liya-liyane.
b. Tembung aran mujarad (ora maujud) yaiku tembung aran kang ora bisa
   ditampa ngganggo panca indriya.
   Tuladha: iman, kepinteran, kabudayan, keyakinan, lan liya-liyane.

3. Tembung kaanan

Yaiku sakabehing tembung kang mratelakake kaanane utawa watake (sifat) barang.

Tuladha: abang, cilik, kuru, lemu, panas, adhem, lega, sesak, resik, reged, lsp.

4. Tembung katrangan

Yaiku sakabehing tembung kang mratelakake katrangan marang tembung kriya, utawa tembung saliyane tembung aran.

Tuladha:a. asune mlayu banter.

b. mangane alon-alon.

Tembung katrangan liyane: mau, ingkang, kana, mengko, tau, mesthi, lsp.

5. Tembung sesulih

Yaiku sakabehing tembung kang kanggo nyulihi utawa ngganti jeneng barang utawa wong supaya ora bola-bali nyebut jenenge barang utawa wong mau.

Tembung sesulih bias kaperang dadi telung werna:

a. Tembung sesulih wong kapisan (aku, ingsun, kula, abdi dalem, lsp.)

b. Tembung sesulih wong kapindho (dheweke, kowe, sampeyan, sliramu, lsp.)

c. Tembung sesulih wong katelu (dheweke, panjenengane, iku, kuwi, apa, sapa, ku, mu, lsp.)

6. Tembung wilangan

Tuladha: siji, loro, seprapat, kapisan, kapindho, sepira, lsp.

7. Tembung ancer-ancer

Yaiku sakabehing tembung kang dianggo nggandheng tembung lan tembang ing sajroning ukara.

Tuladha:

a. Bapak tindak menyangSemarang.

b. Sjita saiki manggoning Ngadireja.

Tuladha liyane: saka, ing, karo, tumrap, marang, kanthi, saha, lsp.

8. Tembung panggandheng

Yaiku sakabehing tembung kang nyambung ukara siji lan sijine ing ukara rangkep utawa ukara majemuk.

Tuladha:

a. Bapak lagi maos Koran, deneIbu ndondomi klambi.

b. Adhine pinter, nangingkangmase bodho banget.

c. Lagi bae adhine mati, malahkangmase lara banget.

d. Sabubare ngaso sapisan, banjurbocah-bocah padha mulih.

e. Sutinah iku ayu, mulaneakeh wong kang seneng.

Tuladha liyane: sarta, lan, kajaba, jalaran, sabab, marga, awit, lsp.

9. Tembung panyeru

Yaiku tembung kang nggambarake wedharing rasa seneng, rasa kaget, rasa kuciwa, rasa gumun, lsp.

Tuladha: adhuh, ah, eh, lho, nah, wah, lha, kok, hus, lsp.

10. Tembung panyilah

Yaiku tembung sing dianggo nyilahake patrap, barang, bab, utawa liyane (kata sandang).

Tuladha:

a. Ingkang rama ngasta wonten pundi Mbak?

b. Para tamu katuran jumeneng sawetawis.

c. Si Suta lan siSoma mlaku bebarengan.

d. Sri Sultan misuwur kabecikane.

e. Sang Prabu nembe semedi.

Sumber:

http://didik-jawa.blogspot.com/2011/07/jinising-tembung.html

http://sjawa.blogspot.com/

wong jowo

Monday, January 13, 2014

Jinis Tembung (golongane)

1. Tembung Kriya

Flickr Images

Like us on Facebook